Πέμπτη 13 Μαΐου 2010

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΣΤΗ ΜΙΝΩΙΚΗ ΚΡΗΤΗ



Αρχαιολογικές και άλλες μαρτυρίες υποδεικνύουν ότι στην Κρήτη, κατά τη διάρκεια της
μεσο-μινωικής περιόδου, εφαρμόστηκαν προωθημένες υδραυλικές και υγειονομικές τεχνικές στη διαχείριση του νερού των μινωικών οικισμών. Αυτές συμπεριλαμβάνουν την κατασκευή και χρήση λουτρών και άλλων εγκαταστάσεων υγιεινής, καθώς και συστημάτων αποχέτευσης και διάθεσης των υγρών αποβλήτων και των νερών της βροχής. Η υδραυλική και αρχιτεκτονική λειτουργία των συστημάτων αποχέτευσης στα ανάκτορα και τους οικισμούς θεωρούνται ως ένα από τα πιο αξιόλογα χαρακτηριστικά του μινωικού πολιτισμού.
Τα συστήματα αυτά ήταν τόσο προηγμένα, ώστε να μπορούν να συγκριθούν με τα αντίστοιχα σύγχρονα συστήματα, που καθιερώθηκαν μόλις στο δεύτερο μισό του 19" αιώνα στις ευρωπαϊκές και αμερικανικές πόλεις.
Υδραγωγεία, στέρνες, πηγάδια και όλες οι επονομαζόμενες σήμερα πράσινες και οικολογικές λύσεις για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων είχαν εφαρμοστεί στη Μινωική Κρήτη. Η τεχνολογική πρωτοπορία αν εξετάσει κάποιος προσεκτικά τους οικισμούς των Μινωιτών στην Κνωσό, τη Φαιστό και τη Ζάκρο, μοιάζει σαν να επιστρέφει από το μακρινό παρελθόν. Η υδροδότηση στις πόλεις των Μινωιτών γινόταν ανάλογα με τη θέση τους ώστε να υπάρχει η μέγιστη δυνατή εκμετάλλευση των νερών. Τα πρώτα υδραγωγεία που βρέθηκαν στη Μινωική Κρήτη εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο τόσο τις βροχοπτώσεις όσο και τον πλούτο των πηγών και των υπόγειων νερών. Σε αυτούς τους οικισμούς, φαίνεται ότι ήταν ανεπτυγμένη η τεχνολογία ανόρυξης και άντλησης νερού. Στις Αρχάνες και στην κορυφή Πύργος, δυτικά της Ιεράπετρας, υπήρχαν οι πρώτες στέρνες στον κόσμο, ενώ στην Κνωσό, την Τύλισο και τα Μάλια τα πρώτα υδραγωγεία. Το υδραγωγείο της Κνωσού περιελάμβανε αγωγούς υδροδότησης μήκους 500- 700 μέτρων, για να καλύπτουν τις ανάγκες όλου του οικισμού σε πόσιμο νερό. Υπήρχαν ακόμη φίλτρα νερού. Δίπλα από τις δεξαμενές κατασκεύαζαν αμμοδιυλιστήρια για την επεξεργασία του νερού πριν από την αποθήκευσή.Μπορεί οι αρχαίοι Κρήτες να μην κατείχαν τον αυτοματισμό, οι τεχνολογίες ωστόσο παραμένουν καινοτόμες στον σχεδιασμό τους επειδή αποσκοπούσαν αποκλειστικώς στην εξυπηρέτηση του πληθυσμού. Οι Μινωίτες μπορούσαν να αντέξουν σε περιόδους ξηρασίας ή πολιορκίας επειδή πέραν των κοινόχρηστων πόσιμων νερών - είτε με αγωγούς ύδρευσης είτε με δημόσιες κρήνες- υπήρχαν και συστήματα εξασφάλισης της αειφορίας του νερού σε κάθε σπίτι χωριστά.
Η Κρήτη μόνο φαίνεται να διαθέτει κατά την 2η χιλιετία π.Χ. παραδείγματα που αποδεικνύουν την υψηλή ποιότητα διαχείρισης των υδάτων. Η υδροδότηση των οικισμών, αντίθετα απ’ το υπόλοιπο ελληνικό χώρο, αποδεικνύεται από τα ευρήματα των αρχαιολόγων, γινόταν με τέσσερις τρόπους: με τη χρήση ανθρώπινου δυναμικού, με πηγάδια, με την κατασκευή υδραγωγείου και τέλος με συλλεκτήριες δεξαμενές. Πιο διαδεδομένος ήταν ο τρόπος μεταφοράς του νερού με τη χρήση ανθρώπινου δυναμικού με πήλινα αγγεία ή άλλα κατασκευασμένα από ξύλο ή δέρμα ζώων, από τη πηγή ή το πηγάδι, ο οποίος επικράτησε ακόμη και μέχρι τις μέρες μας.
Έτσι το δημόσιο πηγάδι και αργότερα δημόσια βρύση που βρισκόταν για πρακτικούς λόγους στη μέση μιας κοινότητας εξυπηρετούσε τις ανάγκες των κατοίκων. Η δημόσια βρύση διαθέτει και μια κοινωνική διάσταση. Εκεί συγκεντρώνονταν οι γυναίκες για να συζητήσουν και να μάθουν τα «νέα». Επειδή λοιπόν ήταν τόσο αναγκαία, είχαν αποκτήσει κυρίαρχη θέση στη ζωή των ανθρώπων κι έτσι εξηγούνται όλα τα ήθη κι έθιμα, τα σχετικά με τη βρύση – πηγάδι. Εξάλλου τη δημόσια βρύση τη συναντάμε ως κυρίαρχο θέμα στα δημοτικά τραγούδια. Αποδεικνύει έτσι τη σημασία της, η οποία φαίνεται απ’ την περίτεχνη διακόσμηση που έχουν τέτοιες βρύσες.

Ιωαννίδου Ειρήνη - Καβακίδου Αγάθη - Σαμαρά Ελένη

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου